Wycliffe Bijbelvertalers Nederland is dit jaar gestart met zes nieuwe Bijbelvertalingen voor taalgroepen in Congo: zes schriftelijke en drie mondelinge vertalingen starten begin april. De kerken in Congo hebben zes jaar geleden besloten dat ze zich willen inzetten voor honderd nieuwe vertalingen voor Congolese volken. Bram van Grootheest, directeur van Wycliffe in Nederland, deed er eind december nog een mailtje uit om geld op te halen voor de opstart van deze vertalingen. We belden Bram om er iets meer over te horen.

Bram, hoeveel talen zijn er in Congo, en hoeveel taalgroepen hebben al een eigen Bijbel?

‘Congo is qua oppervlakte zestig keer zo groot als Nederland. Er zijn heel weinig wegen in het land. Dat maakt dat mensen op hun plek blijven en plaatselijke talen blijven bestaan. De meest gangbare talen in Congo – Frans en Swahili – beheersen deze mensen niet of niet voldoende. Er zijn ruim 200 talen in Congo, soms door een miljoen mensen gesproken, soms ook maar door enkele tienduizenden. Er zijn nu 33 complete vertalingen en nog eens 15 talen waarin alleen het Nieuwe Testament beschikbaar is.’

Hoe gaat zo’n vertaling in zijn werk en hoe bepaal je met welke taal je wel of niet aan de slag gaat?

‘De kerken in Congo doen een soort aanvraag voor verschillende taalgroepen waarvan zij denken dat er een vertaling nodig is. Zo droegen zij in 2021 weer 28 nieuwe talen aan. Wij doen dan een vooronderzoek naar die voorgestelde talen, we noemen dat de opstartfase. Voor negen talen is die opstart nu klaar; met die vertalingen kunnen we nu beginnen. Tot voor kort ging het altijd om schriftelijke vertalingen, maar tegenwoordig hebben we ook de mogelijkheid om voor een mondelinge vertaling te kiezen. In dit geval gaat het om drie mondelinge en zes schriftelijke vertalingen. Bij de schriftelijke variant moet de taal eerst op schrift gesteld worden. Dat gebeurt door een team van Wycliffe-medewerkers en andere deskundigen (laatst een aantal mensen van de Universiteit Brussel). In een paar weken zijn zij in staat om dit te doen. Daarna kan de Bijbelvertaling starten. Daarin werken we in Congo intensief samen met Campus pour Christ, de plaatselijke tak van de organisatie die wij wij hier in Nederland als Agapè kennen. Als de vertaling er eenmaal ligt, is het uiteraard ook nodig dat de plaatselijke bevolking leert lezen. Dit gebeurt door onderwijskundigen uit het Wycliffe-team. Zij zijn gespecialiseerd in meertaligheid. We zijn voor dit team trouwens hard op zoek naar nieuwe mensen*.’

Die mondelinge vertalingen zijn dus nog vrij nieuw, hoe bevalt dit?

‘Inderdaad, we doen dit pas een paar jaar. Maar de ervaringen zijn erg goed. Een verteld Bijbelverhaal komt vaak heel dichtbij. In de breedte is er in de afgelopen jaren een enorme opkomst geweest van audioteksten en luisterboeken. Ook het opnemen van teksten en boeken kan nu veel gemakkelijker en voordeliger dan pakweg tien jaar geleden. En is een tekst eenmaal opgenomen, dan kun je het gemakkelijk doorgeven. Bijvoorbeeld via een SD-kaart of gewoon online; mensen hebben alleen nog even een linkje of een QR-code nodig. En ook al leven de volken van Congo soms redelijk geïsoleerd, er is toch altijd wel iemand met een mobiele telefoon. 4G-internet is ook steeds vaker beschikbaar. Daarom kiezen we er regelmatig voor om een luister-Bijbel te maken in plaats van een lees-Bijbel. De missie van Wycliffe is om Gods Woord beschikbaar te stellen aan alle volken. Daarin vinden we een schriftelijke vertaling niet belangrijker of beter dan een audio-vertaling. Ik hoorde pas nog een mooi verhaal over de kracht van Gods Woord in mondelinge vorm. Onze medewerkers in Zuid-Azië testten onlangs hun gesproken vertaling door mensen om hen heen te vragen of ze het verhaal goed begrepen. Dat deden ze om feedback op te krijgen en eventueel verbeteringen toe te passen. In die groep luisteraars kwamen enkele mensen tot bekering. Kort daarna werden zij gedoopt.’

Prachtig, tot slot nog een vraagje: hoe was de respons op je mailtje eind december?

‘We waren aangenaam verrast, inmiddels hebben we in reactie op de mail 15 duizend euro ontvangen. Om een vertaling te kunnen starten hebben we 35.000 euro nodig, dus de ontvangen giften zijn al een mooie bijdrage voor een nieuwe vertaling.

Wil je alsnog bijdragen aan de nieuwe vertalingen voor deze taalgroepen?
Je kunt via deze link gemakkelijk een donatie geven.

*Meer weten over deze functie? Neem vrijblijvend contact op met kantoor van Wycliffe Nederland.

Foto: Pixabay